Taecke Hommes van Hettinga

Achtergrond
Omstreeks 1560 werd Taecke te Jorwerd (Baarderadeel) geboren als zoon van de Homme van Hettinga en Trijn van Rinia.
Zijn ouders woonden vermoedelijk op het stamhuis Hettinga State, waarvan helaas bitter weinig bekend is, laat staan een afbeelding.
Taecke woonde dus mogelijk op Hettinga State te Jorwerd, aangezien zijn ouders daar woonden.
Zijn vader was grietman van Baarderadeel van 1558-1567, toen hij moest vluchten naar het Duitse Emden. Hier zaten heel veel edellieden die daar relatief veilig waren.
Diezelfde Homme van Hettinga werd vervolgens kapitein in het leger van graaf Lodewijk en streed in 1568 mee bij Heiligerlee, het startpunt van de opstand tegen de Spanjaarden.
Tijdens zijn ballingschap in Emden zal hij Neelcke Goverts hebben ontmoet, die uit die stad afkomstig was.
Ze trouwden omstreeks 1580, wellicht in Emden.
Helaas is van haar verder niets bekend en ze lijkt
Net zoals vele tijdgenoten verlatiniseerde hij zijn voornaam tot Taco, dus komen we hem vaak tegen met die naam.
Uit zijn huwelijk zijn vijf kinderen bekend: Hylck, Doecke, Catharina, Hommeen Sybrant, die allemaal gehuwd zijn geweest.

Militaire carrière
In deze oorlogsomstandigheden groeide Taecke dus op en ook hij koos ook voor een militaire loopbaan.
In 1580 richt hij in Dantumadeel een eigen compagnie op, om de Duitse graaf Filips van Hohenlohe te helpen.
Een officiële kapiteinsbenoeming is van hem helaas niet bekend.

In 1587 is hij met zijn compagnie aanwezig bij de mislukte verovering van de stad Groningen.
In 1589 is hij opgeklommen tot de functie van luitenant-kolonel en in dienst van graaf Willem Lodewijk.
in 1593 ligt hij met zijn soldaten op de grenzen van Friesland en Overijssel om die te beschermen tegen Verdugo.
In 1593 nam hij de kerk van Midwolde in (dagboeken WL)

In garnizoen in Leeuwarden in juni 1595 volgens overzicht voor het veldleger (dagboeken WL)

Hij bezet 19 Juni 1595 met enkele Friese compagnies Emden.
Op 18 augustus 1595 is hij bij het beleg van Hulst,
Op 19 september 1597 verliest hij een been bij het beleg van Grolle.

Op 2 Juni 1600 aanwezig als luitenant-kolonel in de slag bij Nieuwpoort.

In ‘Neerlands heldendaden te land’, deel 1 staat het volgende over Slag bij Nieuwpoort van 1600:
‘Het was de voormiddags omstreeks elf uur, toen het Nederlandsche leger, nu ongeveer 11.000 man sterk en 2500 paarden, ordelijk op het strand in drie linieen opgesteld en slagvaardig was. De eerste linie of de voorhoede, onder bevel van de Luitenant Generaal  der kavallerij, Lodewijk Gunther van Nassau, en Francis Veer, telde 43 vendelen voetvolk, waarvan twee Regimenten Engelsen, een regiment Friezen onder den Overste Luitenant Taco Hettinga, en ’s Prinsen lijfwacht onder Van der Aa.

Op 23 mei 1602 was hij in Emden, als luitenant-kolonel bij het Friesche regiment en bevelhebber in de stad Emden.
In deze stad overleed hij in juni 1603.
Even later werd in Leeuwarden een inventarisatie gemaakt van zijn bezittingen in zijn woning (Leuckema/Liauckema) aan de Fransiscuspijp.

Over de begrafenis is nog het volgende bekend.
In Diarium Furmerii, het dagboek van Bernardus Furmerius, Landsgeschiedsschrijver van Friesland, 1603-1615, anno zondag 6 maart 1603.

Het lijk van de onderbevelhebber (Taco van Hettinga) is met grote staatsie naar de waterpoort vervoerd, aan boord van een schip gebracht en door zijn kinderen en verwanten overgebracht naar Jorwerd om bij zijn voorouders begraven te worden.
Voorop gingen twee afdelingen soldaten met zwart omfloerste trommels.
De artilleristen trokken op de vleugel de kanonnen achterstevoren mee.
De piekeniers en de soldaten met dubbele soldij sleepten hun lansen achter zich aan over de grond.
De vaandrigs hadden hun vaandels, evenzo omwikkeld, neergelegd.
Hen volgde een lange rij bloedverwanten; het dichtst daarachter volgde de graaf (Willem Lodewijk) met de zoon (Johan Ernst) van zijn broer (Jan VII de Middelste) en gevolg, waaronder de Gedeputeerden; daarna kwamen de raadsheren van het Provinciale Hof, daarna de advocaten; toen pas de magistraat van de stad met de buren, die de rij sloten.

Familiewapen

Familieleden in het leger

• zijn dochter Hylck huwde luitenant Seerp van Galama (ong. 1590-1625)
• zijn zoon Doecke van Hettinga (ong. 1590-1632) was kapitein
• zijn dochter Catharina huwde kapitein Focke van Ripperda (ong. 1580-1617)
• zijn zoon, kapitein Homme van Hettinga (ong. 1580-1649), huwde Cnier van Oosthem.
  Cnier was een dochter van kapitein Hans van Oostheim (?-1603)
• zijn broer Rienck van Hettinga (ong. 1560-1602) was kapitein.
• zijn vader Homme van Hettinga (ong. 1525-1572/4) was kapitein

Vaandel

Compagnie nr. 2
* Taecke van Hettinga (*ong. 1560-1604)
* Kapitein van 1580-1603
* Voorganger: ?
* Opvolger: Juw van Eysinga
* Hoogste militaire functie: luitenant-kolonel
* Woonplaats: Jorwerd

Meer informatie:
http://www.stinseninfriesland.nl/HettingaState.htm
http://www.simonwierstra.nl/HETTINGA.htm
https://nl.wikipedia.org/wiki/Beleg_van_Groenlo_(1597)
https://www.rug.nl/research/portal/files/2815314/c4.pdf

---

Woonde mogelijk op Hettinga State te Jorwerd, aangezien zijn ouders daar woonden.

Woonde te Leeuwarden bij overlijden (1603), toen er een inventarisatie van zijn bezittingen werd opgesteld.
Hij woonde toen in het Leuckema (Liauckema?) Huis bij de Fransiscuspijp te Leeuwarden.
(www.allefriezen.nl)

In 1580 richt hij in Dantumadeel een vendel op, tot hulp van den graaf van Hohenlo;
Vermeld vanaf 1585 in dagboeken WL als kapitein.
In 1587 is hij bij de mislukte verovering van Groningen stad.
(bron: e-book google, Groningen, een stad apart: over het verleden van een eigenzinnige stad)
Op 3-10-1590 was hij lid van de Friese Krijgsraad, die het vonnis uitsprak over Micheil Högelcko.
In 1591 benoemd tot luitenant-kolonel, waarbij hij Pieter van Sedlnitsky opvolgt in die functie.
In 1593 overste luitenant (Kolonel) (Geschiedenissen, Vervou)
In 1593 nam hij de kerk van Midwolde in (dagboeken WL)
In 1596 aanwezig bij Beleg van Hulst.
Op 1 september 1596 lagen de compagnie van Taco van Hettinga, graaf Lodewijk, Michiel Hagen, Holstein, Sagemans, Hans de Vries en S. Hania in Bergen op Zoom in garnizoen. (dagboeken WL)
Wigle Dyes van Hania was zijn vaandrig en wordt later zijn luitenant.
Zie ook zijn compagnie vaandelschets ca. 1601.
Hij wordt als kapitein opgevolgd door Juw van Eysinga op 10-3-1603.

Veroordeeld door de Bloedraad 1567-1573
[FRIESLAND] FRISE province
5440 Hettinga, Talcke, frère de Doeck (AAB: dit zal Taecke moeten zijn)
http://www.mpaginae.nl/At/BloedraadFrl.htm

https://www.dbnl.org/tekst/molh003nieu06_01/molh003nieu06_01_1234.php
In 1580 hooren wij weer van Taco van Hettinga, hij richt in Dantumadeel een vendel op, tot hulp van den graaf van Hohenlo;
in 1589 is hun luitenant-kolonel in dienst van graaf Willem Lodewijk en ligt in 1593 met zijn soldaten op de grenzen van Friesland en Overijsel om die gewesten tegen Verdugo te beschermen.
Dat jaar veroverde hij de kerk van Midwolda, die door de Spaansen was bezet.
Hij bezet 19 Juni 1595 met friesche vendels Emden.
18 Aug. 1595 is hij bij het beleg van Hulst,
verliest 19 Sept. 1597 een been bij het beleg van Grol
en is 2 Juni 1600 als luit-kolonel in den slag bij Nieuwpoort.
Op 23 Mei 1602 was hij in Emden, als luit.-kol. bij het friesche reg. en bevelhebber (commandeur?) in Emden.
Zie: Wagenaar, VI, 308; van Vloten, Nederl. Volksopst. (1858) I, 325; Andreae, de Friesche Waterg. in Vrije Fries, 3e Reeks, V, 68; Marcus, Sententiën, 192; te Water, Verbond der Edelen II, 457; de Haan Hettema, Stamboek I, 206, II, 140; van Vervou, Gedenkw. Geschr. 124, 148; Staatsche Leger II, passim.

Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek: (AAB: Let op, dit lijkt niet allemaal te kloppen, in 1568 was hij nog veel te jong!)
HETTINGA (jonker Taco van), geb. te Jorwerd, datum onbekend, overl. te Emden in Juni 1603, zoon van jonker Homme van Hettinga (zie boven) en Trijn van Rinia; zijn vrouw heette Neelcke en was geb. te Emden.
6 Mei 1567 is hij in Emden, en bezoekt met zijn vader en broeder veel de herberg het Wapen van Holland. 23 Mei 1568 vecht hij bij Heiligerlee, in voorjaar 1569 behoorde hij tot de eerste Watergeuzen, die van den Prins van Oranje een kaperbrief kregen.
20 Mei 1569 is hij verbannen, en in 1570 krijgt hij een nieuw vonnis van het Hof van Friesland met verbeurdverklaring zijner goederen.
In voorjaar 1571 dient hij aan boord van het schip van zijn vader bij Wight; hij maakte de tochten der Watergeuzen niet vaak mede, en was meestal bij zijn moeder in Emden.
In 1580 hooren wij weer van Taco van Hettinga, hij richt in Dantumadeel een vendel op, tot hulp van den graaf van Hohenlo; in 1589 is hun luitenant-kolonel in dienst van graaf Willem Lodewijk en ligt in 1593 met zijn soldaten op de grenzen van Friesland en Overijsel om die gewesten tegen Verdugo te beschermen.
Hij bezet 19 Juni 1595 met friesche vendels Emden. 18 Aug. 1595 is hij bij het beleg van Hulst, verliest 19 Sept. 1597 een been bij het beleg van Grol en is 2 Juni 1600 in den slag bij Nieuwpoort.
Op 23 Mei 1602 was hij in Emden, als luit.-kol. bij het friesche reg. en bevelhebber in Emden.
Zie: Wagenaar, VI, 308; van Vloten, Nederl. Volksopst. (1858) I, 325; Andreae, de Friesche Waterg. in Vrije Fries, 3e Reeks, V, 68; Marcus, Sententiën, 192; te Water, Verbond der Edelen II, 457; de Haan Hettema, Stamboek I, 206, II, 140; van Vervou, Gedenkw. Geschr. 124, 148; Staatsche Leger II, passim.

https://www.hvnf.nl/genealogie//getperson.php?personID=I128292&tree=SET
In Diarium Furmerii, het dagboek van Bernardus Furmerius, Landsgeschiedsschrijver van Friesland, 1603-1615, anno zondag 6 maart 1603.
Het lijk van de onderbevelhebber (Taco van Hettinga) is met grote staatsie naar de waterpoort vervoerd, aan boord van een schip gebracht en door zijn kinderen en verwanten overgebracht naar Jorwerd om bij zijn voorouders begraven te worden.
Voorop gingen twee afdelingen soldaten met zwart omfloerste trommels.
De artilleristen trokken op de vleugel de kanonnen achterstevoren mee.
De piekeniers en de soldaten met dubbele soldij sleepten hun lansen achter zich aan over de grond.
De vaandrigs hadden hun vaandels, evenzo omwikkeld, neergelegd.
Hen volgde een lange rij bloedverwanten; het dichtst daarachter volgde de graaf (Willem Lodewijk) met de zoon (Johan Ernst) van zijn broer (Jan VII de Middelste) en gevolg, waaronder de Gedeputeerden; daarna kwamen de raadsheren van het Provinciale Hof, daarna de advocaten; toen pas de magistraat van de stad met de buren, die de rij sloten.
Zie voor hem verder de Encyclopedie van Friesland en GJB 1969-19. https://www.fryske-akademy.nl/fileadmin/inhoud/img/kennis/genjierboek/GJ_1969.pdf

DE STADSREKENINGEN VAN ZUTPHEN OVER HET JAAR 1601/1602
https://docplayer.nl/amp/40863723-De-stadsrekeningen-van-zutphen-over-het-jaar-1601-1602.html
Op Sondach den 13 Decembris 1601 Op het maecken van den byletten van de compaignien van Sidtnelsken und Hettinga hierbevoerents bij den gerichte und eenige van de Magistraet gedroncken ses kannen wijns tot 16 stuiver d kanne, beloopt, t welck bij dessen rentmeester betaelt, 3 gulden 12 stuiver