Mantgum – Hoxwier
De zwanendrift van Hoxwier te Mantgum is het langst bewaard gebleven van heel Nederland.
In 1899 was dit al de laatste officiele zwanendrift van Friesland.
Tot aan de dood van de laatste zwanendrifthouder van Nederland, Lieuwe Fokkema in 2001, is het in Mantgum door hem uitgeoefend.
Veel informatie over de geschiedenis van Hoxwier in
http://images.tresoar.nl/wumkes/periodieken/fa/fa_1890.pdf
Jaartal | Eigenaar/bewoner | Overige |
1529-1549 | mr. Hette van Hoxwier mr. Aesge van Hoxwier |
|
1549-1559 | Foeck van Hoxwier, gehuwd met Gale van Galama |
zij erfde de state in 1549 |
1559-1581 | Seerp Gales van Galama | zoon |
>1581? – ? | Gale Seerps van Galama | zoon |
?-1657 | His Galesdr. van Galama, gehuwd met Reinier van Hoppers |
dochter, overleed in 1634. Reinier verkocht Hoxwier te Mantgum in 1657 aan Feye van Aylva. |
1657-1665 | Feye Tjepckes van Aylva | woonde in deze periode te Alkmaar |
1665-1677 | Anne Nederhoff, gehuwd met Gatze van Boelens |
Anna was al weduwe toen ze de state in 1665 kocht |
1677-1692 | Sjoerd Gatzes van Boelens | zoon |
1692-? | Maria Sjoerds van Boelens, gehuwd met Johan Lodewijk van Doys |
dochter, niet zeker of zij de eigenaren waren. |
1722-1780 | Samuel van Lannoy, gehuwd met Anna Catharina van Doys |
zij is dochter. Samuel is in 1722 eigenaar van Hoxwier, volgens tekening Stellingwerf. Hij laat Hoxwier State ong. 1740 afbreken wegens bouwvalligheid. Anna overleed in 1780. |
1780- 1794 | 1. Anna Maria van Burmania (1/2) 2. Frederik Maurits Houth (1/4) 3. Juliana Lucia Elisabeth Maria Houth (1/4), gehuwd met Gerardus van Wageningen |
in 1794 verkochten deze vier erven de sate Hoxwier. |
???? | ||
?-2001 | Lieuwe Fokkema | overleed in 2001 |
In 1976 kregen twee inwoners van Wirdum, een forse boete omdat hun honden een aantal zwanen van Hoxwier had doodgebeten.
De honden waren samen ‘op stap gegaan’ en waren in Idaard terecht gekomen, alwaar de zwanen van Mantgum/Hoxwier zich op dat moment bevonden.
(e-mail dd 8-11-2024 en krantenbericht uit de Leeuwarder Courant dd 23-07-1976)
Uit: ‘Aanbreng van de zwanejachten in 1529’, It boek fan de Swan.
(1) Meester Hector van Hoxwier voer hem ende Meester Aesge zyn
broder segt hem toe te comen de jacht van den wilden swanen, on-
geteyckent ende ock by hem geteyckent over Mantgumme gae tot opt
west aen Hemstra cruys naer Jorwert hen tot de pastoers cleyne
fenne ende opt suydt tot aen Oesterwierum Hochterp ende is heur-
lieden merck, van den swaenen die sy aensetten: aen die rechterzyde
van dat nebbe een karff ende beyde foeten henevoeten en heefft geen
brieven dan possessie van soe lange datter gheen memorie ter con-
trarie en is. (5 verso)

Foto van veel zwanen in de vaart te Mantgum. Vaag op de achtergrond is de boerderij Hoxwier te zien, bij welke zwanendrift ze hoorden.
(foto: uit ‘Dit wie Baerderadiel’, ontvangen via Liuwe van der Meer)

’t slot Hoxwier te Mantgum in Baerderadeel behoort Jonker Lannoi 1722.
Tekening uit 1722 door J. Stellingwerf.
(Fries Museum)