De Jan Abels Redoute

Beleg van Groenlo
Groenlo is in de 80-jarige oorlog meerdere keren belegerd en veroverd op de Spaansen.
Al in 1595 werd de stad, toen nog Grolle, belegerd door Maurits, maar die mislukte.
De tweede keer lukte echter wel, zodat de stad in Staatse handen kwam in 1597.
In 1606 werd Groenlo weer belegerd, ditmaal door de Spaanse veldheer Spinola.
Nog hetzelfde jaar probeerde Maurits de stad te heroveren, wat opnieuw mislukte.

Pas in 1627 ondernam het Staatse leger weer een poging Grolle te veroveren op de Spanjaarden, deze keer onder leiding van Hollandse stadhouder Frederik Hendrik.
Mede door sterk aandringen van Friesland, Groningen, Overijssel en Gelderland, was de Republiek tot dit besluit gekomen.
Dit keer werden de zaken goed aangepakt en een leger van maar liefst 20.000 man werd naar het oosten gestuurd.

Een 16 kilometer lange versterking werd om de stad aangelegd, een zogenaamde circumvallatielinie.
In dit verdedigingswerk werden ook schansen en o.a. redoutes aangelegd.
Er waren dus veel regimenten betrokken bij de belegering, met verschillende nationaliteiten, die ieder hun eigen ‘rayon’ kregen.
Zo namen o.a. Fransen en Engelsen ieder een flink stuk voor hun rekening.

Kwartier van Ernst Casimir
Aan de oostkant van de stad werd het kwartier van de Friese stadhouder Ernst Casimir ingericht, met ruimte voor 55 compagnies van zes regimenten.
Op de tekening is te lezen dat het hier gaat om de regimenten van kolonel Hinderson, kolonel Brogg, stadhouder Ernst Casimir en graaf Willem van Nassau.
Daarnaast nog een regiment Friezen en een regiment Groningers.
Het gaat hier dan om de kolonels van de volgende regimenten:

• Stadhouder Ernst Casimir (1573-1633), kolonel van een Fries, Gronings en een Hoogduits regiment
• Graaf Willem van Nassau (1601-1627), luitenant-admiraal van een tweede Hoogduits regiment.
• kolonel Francis Henderson (ong. 1590-1628), kolonel van een Schots regiment.
• kolonel William Brogg (1588-1636), kolonel van een Schots regiment

Even verderop lag het ‘Fort de Frise, Vriesche Schans‘, waar dus ook Friese soldaten lagen gelegerd.

Jan Abels Redoute
Naast het kwartier werd een redoute vernoemd naar Jan Abels, op de kaart is het als ‘Redoute de Iean Abels’ aangegeven.
Mogelijk was het een gewoonte om redoutes naar oorlogshelden te noemen, maar andere voorbeelden hiervan zijn nog niet aangetroffen.
Echter de combinatie van de naam en het feit dat het in het Friese gedeelte van de circumvallatielinie lag, maakt dat wel bijna zeker dat de redoute naar de watergeus werd vernoemd.

Een redoute is een kleine en geheel omsloten veldschans en bestaat uit een van aarde opgeworpen verschansing, die aan alle kanten even sterk.
Er werden overigens meerdere redoutes in het verdedigingswerk aangelegd, maar alleen die van Jan Abels heeft een naam gekregen.
Het lijkt erop dat nog niet eerder de link is gelegd met de Friese watergeus Jan Abels uit Dokkum!

Jan Abels
Jan Abels was één van eerste watergeuzen en afkomstig uit Dokkum.
Dit verklaart meteen al de keuze voor de Friezen om een schans naar één van hun vroege oorlogshelden te vernoemen.

Van Jan zijn achtergrond, zoals ouders, geboorte of overlijdensdatums weten we nog niets.
Maar zijn daden zijn wel redelijk in beeld gebracht. Hij was van 1568-1576 behoorlijk actief als prominent watergeus.

Op korte termijn verschijnt een blog over deze Jan Abels.

 

 

---

bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Beleg_van_Groenlo_(1627)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Redoute
https://www.frieseregimenten.nl/officier/jan-abels/
https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-AO-4-63C